Magnús Lyngdal Magnússon sagnfræðingur skrifar:
Þegar ég var að alast upp var ég oft kvíðinn. Reyndar man ég eiginlega ekki eftir mér öðruvísi en kvíðnum, miskvíðnum þó. Ekki misskilja mig, ég var glaðvært barn og átti góða barnæsku sem ég var svo heppinn að eiga meðal annars í félagi við tvíburabróður minn. Sá félagsskapur og sú vinátta hafa skipt mig meira en orð fá lýst. Smám saman fór ég þó að skilja að kvíði er ekki eðlilegt viðvarandi ástand, jafnvel þó að Íslendingar hafi kynslóð fram af kynslóð alið með sér hugsunina: Lærðu að hlakka aldrei til, þá verða vonbrigðin minni.
Ég er fertugur og þegar ég var að alast upp var aldrei talað um kvíða sem sjúkdóm, a.m.k. ekki við börn. Þeim börnum sem leið illa var sagt að hressa sig við og fara út að leika sér; hreina loftið gerði þeim gott. Vissulega var fólk kvíðið þá eins og nú en öll umræða, hvað þá opinber umræða, um geðheilbrigði var bara svo stutt á veg komin. Og þessari tegund veikinda, andlegum veikindum, hefur líka alltaf fylgt ótti við að vera álitinn einstaklingur sem ekki gengur á öllum; dæmdur klepptækur af samfélaginu og hafður í flimtingum sem slíkur.
Kvíði er hins vegar eitthvað sem mörg okkar glíma við á hverjum degi. Og við – þessi kvíðnu – erum miklu fleiri en við höldum. Woody Allen sagði eitt sinn að sín mesta sorg í lífinu væri sú að hafa ekki verið einhver annar. Sjálfsagt hugsa margir kvíðasjúklingar þannig þegar þeim líður sem verst en hætt er við að manneskjunni þér við hlið líði ekkert betur, enda er talið að um 10.000 Íslendingar beri einkenni þessa sjúkdóms. Kvíði er vissulega misjafn (oft flokkaður sem eðlilegur, óeðlilegur eða sjúklegur) en burtséð frá flokkunarfræðinni er einfaldast að segja að þeir sem þjást af kvíða glími almennt við mikla vanlíðan.
Ekkert til að skammast sín fyrir
Orsakir kvíða eru margvíslegar og flóknar (geta m.a. verið erfðafræðilegar). Við erum hins vegar jafnólík og við erum mörg og kvíði eins getur átt sér allt aðrar orsakir en kvíði annars, þó svo að einkennin séu svipuð og báðir einstaklingar hafi það um það bil jafnskítt á meðan það versta gengur yfir. Kvíði er hins vegar ekkert til þess að skammast sín fyrir og hann á ekkert skylt við einhvers konar vesaldóm.
Það að reyna að leyna kvíða gerir illt verra. Mér hefur alltaf reynst best að tala við þá sem ég treysti og segja bara nákvæmlega hvernig mér líður og oft felst mikill léttir í að segja það upphátt. Það kann líka að hljóma undarlega fyrir þann sem ekki þekkir til en óttinn við kvíða getur einn og sér valdið kvíða. Þannig er mikilvægt að vera heiðarlegur við sjálfan sig og hafa hugfast að það að leita sér aðstoðar er styrkleikamerki og það er góð hjálp í boði. Maður sigrar ekki heiminn einn.
Kvíði þarf svo sannarlega ekki að koma í veg fyrir að maður nái árangri í lífinu og með því að læra að lifa með honum og takast á við hann verður maður sterkari einstaklingur. Þannig er hægt að ná tökum á því sem maður sjálfur taldi áður óyfirstíganlegt og gott að muna að „ógn í raun er minni en skelfing ímyndunaraflsins“, eins og stendur skrifað á gamalli bók. Oft er þetta bara spurning um fyrsta skrefið sem kann þó í mörgum tilvikum að vera það erfiðasta; að viðurkenna fyrir sjálfum sér að maður sé ekki fullkominn. En það er það hvort sem er enginn! Þessi grein birtist fyrst í Fréttablaðinu. SKOÐUN 07:00 14. MAÍ 2016
