26.5.2008 16:32
Að fá að vera þátttakandi
Ég er ein þeirra sem hef barist við sjúkdóminn allt mitt líf. Ég fæddist 1972 sem er fullsnemmt til að fá viðurkenningu og greiningu, ég var bara sett í flokkinn óþægt og erfitt barn. Líf mitt hafði alls ekki legið í rétta átt fyrr en fyrir rúmum fimm árum þegar ég komst í meðferð sem hentaði mér, um var að ræða hópameðferð fjórum sinnum í viku.
Löngunin um að fá að vera eins og hinir getur verið lamandi, ég leitaði og leitaði að hjálp því ég gat ekki verið til, sársaukinn var svo gríðarlega mikill, óttinn við lífið og hvort ég mundi nokkur tíma geta dregið andann án þess að finna fyrir þessum nístandi sársauka. Ástandið sem ég var í á þessum tíma var óþolandi, ég gat ekki verið til en ég mátti samt ekki deyja, ég var orðin það veik á tímabili að ég þurfti á innlögn að halda vegna þess hversu mikilli hættu ég var í, ég vildi bara deyja.
Landsspítalinn: ég var lögð inn á geðdeild á landsspítalanum. Dvölin þar var hræðileg, og fannst mér hún að mörgu leyti ganga út að róa mann niður með lyfjum. Ég hef aldrei viljað taka ávanabindandi lyf og flokkaðist þess vegna í hópinn erfiður sjúklingur, því ég vildi ekki taka lyf sem ég gæti hugsanlega orðið háð. Ástæðan á baki þessari ákvörðun minni er sú að það er gríðarlega mikið um alkahólista í fjölskyldunni minni, og ég mat ástandið þannig að ég væri í alveg nægjanlega miklum vandræðum þó svo ég yrði ekki háð einhverjum lyfjum. Sjálfsmatið í molum: Það var ekki nóg með að sjálfsmatið væri hrunið heldur þurfti líka að ýta undir það á geðdeildinni hversu misheppnaður maður væri. Bara sem eitt lítið dæmi: ég græt ekki oft því ég er að mörgu leyti mjög frosin tilfinningarlega, en í þetta skiptið leið mér svo hræðilega að ég sat á ganginum og grét, grét yfir að vera misheppnuð, grét yfir sársaukanum sem var svo óbærilegur, grét yfir því að ég gæti ekki hugsað um börnin mín, ég grét yfir að missa af tækifærinu til að vera til. ég grét af sorg… því það fylgir því mikil sorg að vera staddur á þessum stað í lífinu. Á þessari stundu þar sem ég sat þarna og grét hefði ég svo sannarlega þurft á huggun að halda, nærgætni og skilningi, en NEI mér var sagt að fara inn í herbergið mitt og grenja þar því til þess værum við með herbergin, þetta gerið það að verkum að ég lokaðist enn frekar og gat ekki opnað á þessar tilfinningar og sorg fyrr en löngu seinna.
Geðdeildir
Þess vegna velti ég því fyrir mér er gott fyrir veikar manneskjur að vera geymdar á svona stað. Því geðdeildir á Íslandi eru ekkert annað en geymslu staðir. Þar er enga endurhæfingu að fá til að hjálpa til við að komast út í lífið aftur. Það mesta sem hægt er að gera það er að föndra í tvo klukkutíma á viku, og jú einstaka gönguferðir um nágrennið í fylgd með starfsmanni. Þarna hékk ég í nokkrar vikur, það var mjög erfitt að fá viðtal við sálfræðing eða geðlækni. Það er að mörgu leyti komið fram við sjúklingana eins og lítil ósjálfráða börn, allar ákvarðanir eru teknar fyrir þig og um þig og oftast án þess að hafa þig með í ráðum. Þegar þarna var komið leið mér hræðilega og ég hafði yfirleitt þann háttinn á þegar að líðanin var svona hrikalega sár inn í mér þá leitaði ég gjarnan í það að skaða mig líkamlega, ég skar mig í handleggina eða barði hausnum í veggi, til þess eins að reyna að deyfa sársaukann sem bjó innra með mér. Því mér fannst oft á tíðum betra að geta staðsett sársaukann í líkamanum heldur en í sálinni. Að dvelja á geðdeild er ekki eftirsóknarvert, þar ertu eiginlega fyrir og ef þú gerir ekki það sem starfsmennirnir segja þér að gera, áttu ekki von á miklum skilningi. Það á að vera komin ró á kvöldin kl 10 á virkum kvöldum og kl 11 um helgar, alveg sama hvort þú sér 18 ára eða 70 ára, þetta var reglan sem þú áttir að fara eftir. Inni á geðdeilum landsspítalans er misveikt fólk. Margir ef ekki flestir sem liggja þar inni reykja, til þess að fá að reykja þá færðu að fara út og inn í lítið gler hýsi þar fyrir utan anddyri geðdeildar hússins. En þar inni var einn stór skipti markaður á lyfjum. Sjúklingar af fíkla deildinni geymdu gjarnan lyfin sín, tóku þau ekki heldur fór með þau með sér og seldu þau eða skiptu þeim út fyrir aðrar tegundir. Þannig að á þennan stað leitar mikið af ógæfu fólki sem er háð einhverskonar efnum. Dvölin mín var ekki áhugaverð á neinn hátt. Ég var bara þarna í geymslu, ekkert er gert til að reyna að hjálpa einstaklingunum að komast út í lífið aftur. Svo kom að því að það átti að útskrifa mig. Og ég var á þeim tíma ekki í góðu ástandi og þorði ekki heim því ég var hrædd, hrædd við það hvað beið mín, ég átti enga til að taka á móti mér eða til að ná í mig og fylgja mér heim. Ég ræddi þetta við þá sem réðu og sagði þeim frá ótta mínum við að fara heim, en ekki var hlustað á mig frekar en fyrri daginn og mér sagt að ég yrði að fara heim að svo stöddu því ég var ekki lengur í bullandi sjálfsvígshættu. Ég var hrædd og skalf á beinunum yfir því hvað mundi bíða mín, hvort ég gæti andað heima eða hvort sársaukinn mundi taka völdin aftur.
Ég treysti mér ekki til að fara heim og vera ein heima. En mér var ýtt út um dyrnar og sagt við mig, þú veist þú getur leitað hingað ef þér líður illa…. og mér leið illa en átti samt að fara heima og vera ein þar. Þar með var það haldreipi farið um að ég gæti leitað til þeirra ef ég gæti ekki dregið andann lengur. Ég fór niður í anddyrið með dótið mitt og bað vörðinn að hringja fyrir mig á leigubíl því eins og fram kom áðan hafði ég engan til að sækja mig. Leigubíllinn kom fljótlega og keyrði mig heim til mín og það fyrsta sem ég gerði þegar ég kom heim það var að taka öll þau lyf sem ég átti því ég vildi ekki tilheyra þessu lífi lengur. En einhverra hluta vegna hringdi í mig fyrrum vinur minn og hann var mjög hissa á að ég skildi vera komin heim og heyrði jafnframt á mér að það var ekki allt í lagi með mig. Hann hringir niður á deil þar sem ég hafði legið inni í 6 vikur og spurðist þar fyrir hvers vegna ég hafði verið útskrifuð í þessu ástandi, svarið var það vantaði pláss. Hann gerði starfsmönnum deildarinnar grein fyrir því að ég væri heima hjá mér í annarlegu ástandi. Þegar þarna var komið við sögu lá ég heima í rúminu mínu undir sæng með dregið fyrir og var hálf rænulaus, beið í rauninni eftir því að dauðinn mundi koma og frelsa mig undan þessum hræðilegu sálar angist sem ég bjó við. En nei í staðinn fyrir að dauðinn kæmi hringdi síminn og einhverra hluta vegna svaraði ég (ég var vön að hundsa símann vildi vera ein með sjálfri mér og vanlíðan minni) á hinum enda línunnar hljómar kunnugleg rödd.
Já það var röddin í yfirlækni deildarinnar sem ég hafði verði útskrifuð af.
Hann segir við mig. Hvað ertu búin að taka… eitthvað á þennan hátt…man það ekki alveg vegna ástandsins sem ég var í…ég svara að honum komi það ekki við…hins vegar segir hann mér að ef ég væri ekki komin niður á deild innan 30 mínútna mundi hann senda eftir mér sjúkrabíl… ég vildi ekki tala við hann og skellti á… og ætlaði að leyfa lyfjunum að ná völdunum… en vildi samt ekki að það kæmi sjúkrabíll á svæðið einu sinni enn, nágrönnunum til ama. Þess vegna pantaði ég leigubíl og fór niður á Landsspítala og inn á deildina sem ég hafði verið útskrifuð af. Ég var send á bráðamóttökuna þar sem dælt var upp úr mér og mér gefin lyfjakol. Var síðan send yfir á „mína“ deild aftur. Kom þá þessi tiltekni læknir að rúminu sem ég lá í og sagði við mig orðrétt: vantaði þig athygli , tókst þú þess vegna þessi lyf.
Ég hef oft hugsað um þetta og verð í rauninni alltaf reiðari og reiðari yfir þessum orðum hans. Að fagmaður hafi virkilega haldið það að ég hafi ætlað mér að deyja vegna þess að mig hafi vantað athygli. Sennilega var að það síðasta sem mig vantaði. Í fyrstalagi vantaði mig umhyggju, nærgætni og skilning. Manneskja sem er stödd á þessum hræðilega stað vill nefnilega alls ekki athygli, ég vildi á þessum tímapunkti frið… frið frá öllu ekki síst frá sársaukanum sem bjó innra með mér. Þannig að þarna upplifði ég algera höfnun bæði frá yfirmanni deildarinnar og öðru starfsfólki. Og þá vildi ég fara heim en þá mátti ég það ekki. Þannig að ég var geymd þarna í eina viku í viðbót en var þá útskrifuð og ég var svo heppin að það var tilraunarverkefni í gangi, sem gekk út á það að fá heimahjúkrun við útskrift.
Heimahjúkrunin
Þegar þarna var komið við sögu var búið að kynna heimahjúkrunarkonuna fyrir mér áður en ég fór heim. Hjúkrunar konan fylgdi mér heim og fór með mér inn, þar með voru þessi erfiðu skref tekin og ég var ekki ein. Hjúkrunarkonan kom til mín eftir þörfum. Hún fór með mér að versla í matinn og kom með lyfin mín til mín því ég vildi ekki hafa þau heima af ótta við að ofskammta. Þegar þarna var komið við sögu þá gat ég andað heima og fór smá saman að byggja mig upp, var dugleg að mæta í meðferðina mína og hjúkrunarkonan kom til mín og studdi mig í gegnum erfið skref. Líf mitt tók smá saman breytingum til hins betra. Ég fór smá saman að öðlast heilsu aftur en við unnum líka í málunum þannig að ég var aldrei með nein aukalyf heima hjá mér. Heldur fór ég í skömmtun í apótekið og fékk viku skammt í einu sem mundi ekki duga mér til að deyja af. En sú sorglega staðreynd er að það var einungis um tilraunarverkefni að ræða með heimahjúkrunina. Svo að það fengu ekki nægilega margir tækifæri á að njóta þessarar aðstoðar sem ég fékk.
Lífið í dag
Í dag er ég hamingjusöm og er í fullu námi við einn af Háskólum landsins. Er búin að ljúka einu ári og mun fara í fullt nám næsta haust. Börnin mín búa hjá mér og ég er með fullt forræði yfir þeim öllum. En ég vil taka það fram að ég óskaði á sínum tíma eftir að þau fengju að vera hjá pabba sínum á meðan ég gekk í gegnum versta tímann. Þau dvöldust hjá honum í þrjá mánuði og komu svo til mín og hafa verið hjá mér allar götur síðan. Ég er afar stolt af því að ég gerði mér grein fyrir ástandi mínu og leitaði mér hjálpar, jafnframt gerði ég mér grein fyrir því að börnin væru betur sett hjá föður sínum. Ég lít á þetta sem einn af mínum helstu styrkleikum að hafa getað séð hvað var börnunum fyrir bestu burt séð frá sársaukanum sem fylgir því að viðurkenna fyrir sjálfum sér að maður sé ekki hæfasti aðilinn til að sjá um þau á þessum tíma.