Tinna Ragnarsdóttir, notendafulltrúi í Hugarafli
Tinna Ragnarsdóttir skrifar:
Síðastliðið vor var haldinn opinn fundur og fræðsla í Árskógum Breiðholti um geðrækt, um var að ræða samstarfsverkefni Geðheilsumiðstöðvar Breiðholts, Geðheilsustöðvar Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins og Hugarafls.
Í kjölfarið var gerð könnun á áhuga og þörf fyrir fræðslu um málefni tengd geðheilsu og spurt hvernig fræðslu viðkomandi vildi fá um málefni tengd geðheilsu. Gestir á fyrirlestrinum svöruðu könnuninni á staðnum og kom í ljós að mikill meirihluti eða 75% þátttakenda höfðu áhuga á að fá fræðslu um hvernig einstaklingar geti bætt geðheilsu sína og annarra.
Geðheilsustöð Breiðholts, Geðheilsumiðstöð Heilsugæslu Höfuðborgarsvæðisins og Hugarafl ætla að mæta þörfinni og halda fræðslufyrirlestur og umræður fyrir almenning í Árskógum fimmtudaginn 31. október kl. 17. Þar munu meðal annars koma fram Auður Axelsdóttir iðjuþjálfi og Þórey Guðmundsdóttir, meistaranemi í félagsráðgjöf. Þórey mun fjalla um sína reynslu af batamódeli og valdeflingu eftir að hafa glímt við geðröskun.
Hugtakið valdefling hefur verið í tísku hin síðari ár og verið túlkað á ýmsa vegu. Hugarafl byggir valdeflingu sína á hugmyndafræði bandarísku baráttukonunnar Judi Chamberlin. Hún skilgreindi valdeflingu samkvæmt þörfum geðsjúkra og þróaði hugmyndafræðina eftir að hafa unnið með öðrum að rannsóknarverkefni þar sem reynt var að mæla valdeflingu í meðferðum. Þar í landi var verkefnið fjármagnað af geðheilbrigðiskerfinu fyrir notendur þess, þar sem hugtakið, valdefling var orðið vinsælt en hafði ekki verið skilgreint á greinargóðan hátt.
Í kjölfarið var gerð könnun á áhuga og þörf fyrir fræðslu um málefni tengd geðheilsu og spurt hvernig fræðslu viðkomandi vildi fá um málefni tengd geðheilsu. Gestir á fyrirlestrinum svöruðu könnuninni á staðnum og kom í ljós að mikill meirihluti eða 75% þátttakenda höfðu áhuga á að fá fræðslu um hvernig einstaklingar geti bætt geðheilsu sína og annarra.
Geðheilsustöð Breiðholts, Geðheilsumiðstöð Heilsugæslu Höfuðborgarsvæðisins og Hugarafl ætla að mæta þörfinni og halda fræðslufyrirlestur og umræður fyrir almenning í Árskógum fimmtudaginn 31. október kl. 17. Þar munu meðal annars koma fram Auður Axelsdóttir iðjuþjálfi og Þórey Guðmundsdóttir, meistaranemi í félagsráðgjöf. Þórey mun fjalla um sína reynslu af batamódeli og valdeflingu eftir að hafa glímt við geðröskun.
Hugtakið valdefling hefur verið í tísku hin síðari ár og verið túlkað á ýmsa vegu. Hugarafl byggir valdeflingu sína á hugmyndafræði bandarísku baráttukonunnar Judi Chamberlin. Hún skilgreindi valdeflingu samkvæmt þörfum geðsjúkra og þróaði hugmyndafræðina eftir að hafa unnið með öðrum að rannsóknarverkefni þar sem reynt var að mæla valdeflingu í meðferðum. Þar í landi var verkefnið fjármagnað af geðheilbrigðiskerfinu fyrir notendur þess, þar sem hugtakið, valdefling var orðið vinsælt en hafði ekki verið skilgreint á greinargóðan hátt.
Lykilþættir Lykilþættir valdeflingar voru tilgreindir ásamt þeim þáttum sem höfðu mikil áhrif á bata einstaklinga greindra með geðsjúkdóm. Má þar nefna að hafa gott aðgengi að upplýsingum, að hafa ákvörðunarvald, að læra að hugsa á gagnrýninn hátt og sjá hlutina í nýju ljósi. Einnig að finnast maður ekki vera einn heldur hluti af hópi, að styrkja jákvæða sjálfsímynd sína og að breyta áliti annarra á eigin getu til aðgerða svo eitthvað sé nefnt.
Von er lykilhugtak hjá þeim sem glíma við geðröskun einhvern tíma ævinnar og aðstandendum þeirra. Mikilvægt er að allir þeir sem tengjast einstaklingi í alvarlegum veikindum, fjölskylda hans, nánir vinir, fagfólk og aðrir geðheilbrigðisstarfsmenn hafi vonina ávallt að leiðarljósi.
Lífssagan er einnig veigamikill áhrifaþáttur í bataferli viðkomandi og mikilvægt er að tekið sé tillit til tengsla hans við fjölskyldu, maka, vini og aðra. Setja má spurningarmerki við þá nálgun að gera ráð fyrir því að einstaklingurinn sé greindur með geðsjúkdóm á einhverjum tímapunkti í sínu lífi og sé því bundinn þeirri greiningu ævilangt. Rétt greining og lyfjameðferð geta hjálpað og verið mikilvægur hlekkur í bataferlinu.
En það er líka mikilvægt að líta til fleiri þátta og gera sér grein fyrir að geðrænir erfiðleikar geta verið tímabundnir og tilkomnir vegna áfalla, einangrunar, vöntunar á tilfinningatengslum og góðum samskiptum. Því er nauðsynlegt að líta sér nær, skoða samskipti sín við aðra og spyrja sig: „Hvernig get ég bætt geðheilsu mína og annarra?“
Von er lykilhugtak hjá þeim sem glíma við geðröskun einhvern tíma ævinnar og aðstandendum þeirra. Mikilvægt er að allir þeir sem tengjast einstaklingi í alvarlegum veikindum, fjölskylda hans, nánir vinir, fagfólk og aðrir geðheilbrigðisstarfsmenn hafi vonina ávallt að leiðarljósi.
Lífssagan er einnig veigamikill áhrifaþáttur í bataferli viðkomandi og mikilvægt er að tekið sé tillit til tengsla hans við fjölskyldu, maka, vini og aðra. Setja má spurningarmerki við þá nálgun að gera ráð fyrir því að einstaklingurinn sé greindur með geðsjúkdóm á einhverjum tímapunkti í sínu lífi og sé því bundinn þeirri greiningu ævilangt. Rétt greining og lyfjameðferð geta hjálpað og verið mikilvægur hlekkur í bataferlinu.
En það er líka mikilvægt að líta til fleiri þátta og gera sér grein fyrir að geðrænir erfiðleikar geta verið tímabundnir og tilkomnir vegna áfalla, einangrunar, vöntunar á tilfinningatengslum og góðum samskiptum. Því er nauðsynlegt að líta sér nær, skoða samskipti sín við aðra og spyrja sig: „Hvernig get ég bætt geðheilsu mína og annarra?“
