Skip to main content
Greinar

að verður að fá lánaða von ef maður á hana ekki sjálfur

By febrúar 20, 2014No Comments

Elín Ósk Reynisdóttir hefur nokkrum sinnum reynt að svipta sig lífi. Fyrst fyrir um það bil áratug, þegar hún var 18 ára og í kjölfar þess gerði hún fleiri tilraunir. Nú líður henni hins vegar vel; hún segist blómstra.

. »Ég hef alltaf verið feimin og lokuð. Eitthvað gerðist haustið þegar ég varð 18 ára en ég veit ekki almennilega hvað. Mér gekk samt alltaf mjög vel í skóla en svaf orðið lítið og illa. Þær nætur sem ég gat ekki sofið var ég mjög eirðarlaus, gekk þá stundum um Kópavoginn og hugsaði um leiðir til þess að ég gæti endað þetta. Ég hætti að geta borðað, hvatvísin jókst mjög og örvæntingin varð mikil.« Móðir Elínar Óskar skynjaði að ekki var allt með felldu og fékk dóttur sína til þess að fara til geðlæknis. »Ég var sett á lyf en það reyndist ekki nóg því ég gat ekki opnað mig og talað við lækninn. Stuttu síðar reyndi ég aftur að taka líf mitt, með því að gleypa öll lyfin sem ég hafði fengið.«

Hafði enga framtíðarsýn

Í þetta fyrsta skipti áttaði sig enginn á því hvers kyns var. Þunglyndislyfin höfðu engin áhrif. »Í næsta skipti komu foreldrar mínir að mér, fóru með mig upp á bráðamóttöku og í kjölfarið var ég lögð inn á geðdeild.« Lengi vel gat Elín ekki slitið sig frá áðurnefndum hugsunum og segist hafa átt erfitt með að fara í meðferð. »Ég stefndi allan tímann á dauðann en ekki á lífið. Hafði enga framtíðarsýn, hafði enga von. Svo breyttist það eftir að ég fékk mjög góða hjálp á bæði Landspítalanum og Reykjalundi en fyrir ári lenti ég aftur í krísu. Þurfti að fara inn á deild og endurskoða hug minn. Ég hafði verið í góðum bata en varð að átta mig á því hvers vegna ég fór aftur svona langt niður. Ég hafði farið aftur í skólann, gekk vel og gerði allt sem mér var sagt að gera.« Þarna áttaði Elín sig á því að hún hafði einmitt gert allt sem henni var sagt að gera; ekki það sem hún væri sjálf ákveðin í að gera.

Að lifa og gera það almennilega

»Ég varð að taka þá ákvörðun að ég vildi lifa! Ég hafði ákveðið að taka ekki eigið líf en ekki ákveðið almennilega að lifa lífinu. Ég gerði það en það kom mér á óvart hve það var erfitt. Ég talaði við sálfræðinginn minn og þurfti að segja það upphátt við hana að ég ætlaði að lifa lífinu. Og þá hugsaði ég með mér að fyrst ég ætlaði að lifa lífinu ætti ég að gera það vel! Við það breyttist allt, ég var komin með framtíðarsýn og fór eiginlega að blómstra.« Nú er Elín Ósk aftur komin á skólabekk, er í meistaranámi í umhverfisverkfræði í Háskóla Íslands. Hún þakkar fyrir að hún skyldi þrátt fyrir allt ekki hætta alveg í skólanum á sínum tíma. »Ég fór niður í eitt fag á önn en var svo heppin að bæði fjölskyldan og þeir meðferðaraðilar sem ég var hjá, þrýstu mjög á mig að detta ekki alveg út úr skólanum. Það var mér mikils virði að skynja að aðrir höfðu trú á mér þó að ég hefði það ekki sjálf og það að missa ekki alveg tengslin við skólann hjálpaði mér mjög. Jafnvel þótt ég mætti stundum ekki í marga daga var betra að minnka við mig en hætta alveg.« Hún segist gríðarlega ánægð með að vera komin aftur á fulla ferð í skólanum. »Það er rosalega mikilvægt að einangra sig ekki; að halda sambandi við fólk og hafa einhvern sem maður getur talað við. Og þó maður geti ekki alltaf talað er mikilvægt að vera innan um fólk eins mikið og maður getur. Það gefur von og það er mjög mikilvægt að halda í hana. Stundum þarf maður meira að segja að fá lánaða von hjá öðrum ef maður hefur hana ekki sjálfur. Hjá fjölskyldumeðlimum eða vinum. Það er einmitt mjög mikilvægt að aðstandendur gefi von. Fólkið mitt hefði getað gefist upp á mér en gerði það ekki og fyrir það er ég þakklát í dag. Áður þurfti ég oft að fá vonina að láni en nú á ég hana sjálf.« Elín rifjar upp að barn hafi hún oft óskað þess heitt að geta látið sig hverfa; að hún gæti farið eitthvert langt í burtu. Inn í einhvern draumaheim. »Síðar bjó ég mér til aðra heima í huganum og þegar ég varð eldri breyttust þessar hugsanir þannig að ég vildi deyja.«

Nauðsynlegt að geta tjáð sig

Hún svarar játandi þegar spurt er hvort hún hafi hugsað á þann veg að það yrði í raun gott fyrir ættingjana að losna við hana. »Ég vildi ekki að fjölskyldan hefði áhyggjur af mér og að lífið yrði betra fyrir hana ef ég færi. Stundum var ég í sæmilegu ástandi og hugsaði rökrétt og fékk staðist þessar hugsanir, en þegar ég var vansvefta jókst hvatvísin og þá kom fyrir að ég gat ekki staðist þær og reyndi að taka líf mitt.« Elín Ósk hefur mikið starfað með félagsskapnum Hugarafli, sem stofnaður var 2003 af fagfólki og notendum í bata, sem átt höfðu við geðræna erfiðleika að stríða. Hún hefur einnig tekið þátt í starfi Unghuga, hóps ungs fólks innan Hugarafls og segir hvort tveggja mjög dýrmætt. »Fyrst gat ég ekkert talað en mætti alltaf og málin þróuðust þannig að ég nú get ég alltaf tjáð mig. Mér finnst það gott og get yfirfært það í skólann. Þegar ég var mikið veik var heimurinn svo fjandsamlegur; það var erfitt að fara í skólann en það er gott að mæta í Hugarafl því þar er svo mikill skilningur á þessum veikindum. Þar er alltaf í lagi þó maður sé feiminn.« Hún átti lengi vel erfitt með að tjá tilfinningar sínar. »Ég hélt rosalega aftur af mér og það magnaðist upp í veikindunum. Ég talaði ekkert um hvernig mér leið og nánast ekki rætt neitt annað, sem er mjög mikilvægt að geta. Annars getur maður ekki losað sig úr flækjunum innan í sér . Það lærði ég í bataferlinu og er enn að læra að ég verð að tjá mig, leyfa mér að hafa tilfinningar, sýna þær og tala um þær.«